Matiné Conciertos Brandemburgo OSE
Bach Camerata Miramon
Negar egin nuen. Eta horregatik dakart zergatia lerrootara. Edertasunak, handitasunak eta perfekzioak gaindituta, negar. Ohartarazi gintuzten musikariek. Pandemiari eta eguneroko zarata mundutarrari aurre egiteko txertoa jarriko zigutela agindu ziguten eta halaxe izan zen, negarrez bukatzeraino. Aitzitik, orduak behar izan nituen nire baitan sortu zen arima-zuloa bete zutela konturatzeko eta emozioari aurre egiteko.Euskadiko Orkestrako musikariek, larunbatean, J.S. Bachen Brandenburgo kontzertuak jo zituzten (3., 4. eta 5.). Bikaina, benetan, bai interpretarien lana eta bai emaitza. Eta galdetzen du batek, zergatik ez dugun musika heziketa sakonagoa. Zergatik ez dugun musika gure egunerokoaren oinarri. Ez naiz ausartuko arteetan ederrena denik esatera baina, ezbairik gabe, arimara bizkorren eta sakonen heltzen zaiguna da. Hitz bidezko azalpen premiarik gabe, ametsetan bakarrik erdietsi ditzakegun lekuetara eramaten gaitu, pozez blaitu edo tristeziarik sakonenean hondoratu; garaipena irudikatu, grina erakutsi, maitasuna transmititu, beldurrak uxatu, alaitasuna erantsi, lotsa azaldu, misterioa sortu, galtzen lagundu, ametsetan barreiatu, arrangura kendu, amorrazioa sentiarazi€ kolore anitzetako sentimenduak loratu eta horiekin guztiekin bake-tzen erakutsi.
Bachen Fugak zer diren azaldu zuen musikari batek. Niri, piano ikaslea nintzenean, gehiegizkoak egin zitzaizkidan haiek. Eta inbidiaz josita atera nintzen kontzertutik, taula gainean jardun zuten hamalau musikarietako bakoitzak taldeari egiten zion ekarpenaz galdetuz. Helburu bera izanik, musika eder eta perfektu hura sortuz (zeren eta bai, musikak perfekzioa urratzen baitu). Musika entzuten duen gizartea, entzuteko prest dagoen herria dela esango nuke; zorrotzagoa, plazerra eta perfekzioa dastatzen dituelako; jakinagoa, lengoaia bat baino gehiago ezagutzen dituelako; eta guztientzako bera den partitura bat irakurtzeko ahalegina egiten duelako, helburu amankomun baten alde. Negar egin nuen hau guztia sentituta, txiki, nire baitan.
Lo dagoen neskato bat, esnatzeko maitasun bat
Nuria Delgada
2020ko urriaren 2a, ostirala
Nuria Delgada
Santa Cruz Tenerifekoa, 2020ko irailaren 13a. Tenerifeko Auditorioa. Loreto Aramendi, organoa. Dietrich Buxtehude, Toccata Bux WV 156. Sergei Rachmaninov-Louis Vierne, Preludio en do #m. Franz Liszt-Louis Robilliard, Funérailles, de “HARMONIES poétiques et religieuses”. Camille Saint-Saëns-Louis Robilliard, Danse macabre, op 40. Gabriel Fauré-Louis Robilliard, Pelléas et Mélisande. György Ligeti, Etüde für orgel: Coulée. Charles Tournemire: “Victimae Paschali” abesbatzaren gaineko inprobisazioa.
Loreto Aramendi© 2020 de Theme Horse
Tenerifeko Auditorioko organoaren kontzertu bat entzutera zoazenean, ideia harrigarri bezain distiratsuak pasatzen zaizkizu burura. Goiz hartan bertan, lagun artista batek idatzi zidan, Instagramen kontzertuaren aurreko gauean argitaratu nituen argazkiak ikusi nituenak, organoa bere lan gorenetako baterako uzten ote zuten galdezka. Hain gogor egin nuen barre, lagun honi gutxienez garagardo bat zor diodala.
Tenerifeko auditoriuma itsasoari aparteko ikuspegia dion toki eder bat da. Atlantikoko manjar bat, perla bat (arkitektoek esan zioten bezala), urteetan zehar hain enblematikoa den eraikin baten eraikuntzan izandako irregulartasunen inguruan egindako kritikak gorabehera.
Atlantikoko organo handiaren lehen akordeen zain, bere hodiak ikusten ditut aretoaren alboetan. Instrumentu honen eraikuntzan parte hartu zuten adituek, Bartzelonako Familia Santuaren Basilikako organista den Juan de la Rubiak kasu, honako hau diote: “XXI. mendeko instrumentua izateagatik, errepertorio zaharrenetik hasi eta garaikide eta esperimentalenerainoko interpretazioa ahalbidetzen duten osagarri garaikide asko ditu”. “Organo honen sonoritateak presentzia du bere baitan”, esan zuen Jean Guillouk (1930-2019). 2015ean organo horretan azken kontzertua eman zuen organo-jotzaile frantziarrak esan zuenez, Tenerifeko Areto Sinfonikoa “munduan ikusi duen kontzertu aretorik ederrena da”. Rosario Alvarezek (musikologoa eta organo handiaren eraikuntza prozesuan aholkularia) azaldu duenez, Auditorioko organoa “bakarra da munduan, bere erregistro eta baliabide teknikoengatik”. Benetan handia da, ezin dut imajinatu halako edertasunik konfinamenduaren ondorengo lehen kontzertuan.
Kontzertua, instrumentu honentzako errepertorioko lan estandarretako batekin hasten da, Dietrich Buxtehuderen Toccata Bux WV 156. Paisaia ederrak sortzen dira aretoaren inguruan, erregistro zorrotz ederrez bustita, aretoaren beste aldean jotzen duen tonikazko pedal nagusi batekin nahasten direnak. Giroa ezin hobea da, aretoan hainbat gauza gertatzen ari balira bezala. Tamaina honetako organoek duten espektro sinfonikoa izan behar du, hots heterogeneoa, espazioan hainbat soinu-gela erakusten dituena, irudimenezko paisaia, alameda, dorre, lorategi, maitasun, min eta loria sortaraziz. Loreto Aramendiren exekuzioa garbia, argia eta laburra da. Heldutasuna musika-pasarteetan, aberastasun handia ñabarduretan, eta talentuaren hedapena argi geratzen dira piano- eta orkestra-konposizio herrikoien transkripzio organistikoei eskainitako kontzertu handi baten lehen piezaren akordeekin.
Serguei Rachmaninoven preludioa, do sostenido minorrean, Moskuko Erakusketa Elektrikoan estreinatua (1892), Rachmaninovek konposatzaile bezala egindako estreinaldi publikoaren protagonista izan zen, eta 1893an argitaratu zenetik bere lanik ezagunenetako bat bezala mantendu da. Louis Vierneren (1870-1937) transkripzio bikainean preludioak izaera organistikoa hartzen du hasieratik, Do sostenido minorren tonalitatea finkatzen duten akorde ilunekin. Gai nagusia, hau da, maitasuna, agertzen den pianisimo bat, eta hiruzpalau quk osatutako agitatto bat.
Beherantz doazen kromatismoetan arrapaladan askatzen diren hiruxkez osatuta dago. Loreto Aramendiren trebetasunak Vierneren transkripzioaren zailtasun handia ikusezin bihurtzen du, ezinezkoa egiten zait interpretearen talentuan ikusten den maiestatea deskribatzea, kontzertua amaitu arte aretoa ikaratzen duen energia.
Louis Robilliard de Funeraillesen transkripzioak, Liszten Harmonies poétiques et religieuses izenekoak, zozobretik berreskuratu eta giroan sartzen gaitu, Liszten espektro poetiko hain bereizgarri horretan, kontzertuaren izaera iluna alde batera utzi gabe.
Danse macabre, Saint-Saëns-Robilliarden op 40, akordeekin hasten da. Aske, lurrunkor, heriotzari iseka eginez, artista batentzat heriotza horixe baita, infernurako bidaia graziosoa. Aparteko musikaltasunez betetako interpretazioa allegro grazioso moduan sartzen da aretoan. Badirudi heriotzak barre egin nahi duela. Paisaia iluntzen duen pieza hau oso ezaguna da. Barrea gero eta ilunago eta ilunago bihurtzen da. Obraren konplexutasuna errugabetasunez betetako lur mugikorrak garatzen hasi zen, ilusioa sortuz. Pieza honen berezitasuna soinuak dira, mota guztietako magikoak eta irudizko espektroak sortzen dituzten soinu karakterizatuen hedapena. Deabrua agurtzeko pieza ederra igande goiz batean.
Pelléas et Melisanderen morbitate erromantikoak parentesi moduko bat irudikatzen du ondo diseinatutako programa honetan, non pieza honek lasaitasuna eta lasaitasuna ematen dituen. Robilliarden transkripzioak pedalei ematen die protagonismoa -zati batzuetan bakarrik erabiltzen dira- eta Aramendik musika ehuntzen ari denaren itxura ematen du.
‘Coulée ‘, Etüde für Orgel de Gyorgy Ligeti izan zen kontzertuan gehien gustatu zitzaidan pieza. Garai hartan, organoen errepertorio tradizionala guztiz atzean geratu zen, mundu guztiz berri batera zabalduz, non horrelako instrumentu batek errepertorio garaikideari eskaini beharreko mundu bat duen.
Charles Tournemire ‘Victimae Paschali’ Choral Improvisationen lana izan zen sonoritateari dagokionez kontzertuko obrarik distiratsuena. Programaren amaierarako pieza ona, ez errezitaldirako. Kontzertuaren amaiera egitarauan ez zegoen lan bat izan zen, Loreto Aramendik partiturarik gabe jo zuena. Opari ederra. Obra zoragarria eta alaia, programari hizkera berezia eskainiz bere baitatik datorrela dirudiena, nahiago nuke berak konposatu izan balu. Guretzat, berarentzat. Lo dagoen neskato bat, esnatzeko maitasun bat.
Auditorioko segurtasun-neurriei dagokienez, aitortu behar dut oso seguru sentitu nintzela eta bete-betean gozatu ahal izan nuela kontzertuaz. Besaulki ilara bat zegoen, lanpetuta zegoen emakume batek hutsik zeukana. Kontzertua inolako istilurik gabe joan zen. Zalantzarik gabe, Tenerifeko Auditorioa babesten zutenaren (“kultura segurua”) parean zegoen, gizarteari kultura berreskuratze globalerako apustu segurua zela ulertarazteko ahaleginean. Areto sinfonikoan 1500 eserleku zituela, 400 pertsona baino ezin ziren sartu.
Gaillac. Concert d’orgue exceptionnel aujourd’hui
-
Loreto Aramendi est un des grands noms de l’orgue. Elle se produit dans le monde entier. Elle vient à Saint-Michel sans aucun cachet, pour le plaisir de découvrir l’instrument construit par Dominique Cavaillé Coll
Elle a joué sur les orgues les plus prestigieux du monde, de Saint-Patrick de New York à l’Opera City Hall de Tokyo, l’Auditorium de Madrid, Notre-Dame de Paris et la cathédrale de Moscou. Elle arrive du Danemark et se prépare à partir en tournée en Pologne : Loreto Aramendi est une concertiste de renommée internationale. Vendredi 7 août, elle sera au pupitre de l’orgue de Saint-Michel. Une chance pour les mélomanes tarnais, mais pas tout à fait un hasard. Loreto Aramendi est titulaire de l’orgue de Santa Maria del Coro, à San Sebastian, qui a sonné la première fois en 1863. Un instrument construit par le gaillacois Aristide Cavaillé Coll, qui avait appris le métier de facteur d’orgue aux côtés de son père Dominique, qui a réalisé celui de Saint-Michel. “J’avais toujours eu envie de jouer sur cet orgue”. Loreto le dit simplement, sans surjouer l’émotion : la notoriété n’a pas affecté sa spontanéité. Elle parle de l’orgue avec une passion maîtrisée. “L’organiste, le public ne le voit pas. Il est tout là-haut, caché. Mais il est à la tête d’un véritable orchestre. Avec un orgue, on peut tout jouer”.
Vendredi 7 août, de 11 h 45 à 12 h 30, elle a choisi un répertoire de sept pièces baroques avec des auteurs d’un peu partout (Muffat, Distler, Jimenez, Martin y Coll, Correa de Arautxo…). Ses albums ont reçu les plus hautes récompenses : le deuxième CD avait été enregistré sur un autre Cavaillé Coll, à l’abbaye Saint-Ouen de Rouen. Loreto Aramendi s’intéresse à la facture d’orgue et participe depuis 2014 à plusieurs chantiers de réparation en France et en Espagne. Elle enseigne également au Conservatoire de San Sebastian. La grande concertiste vient jouer à Gaillac sans aucun cachet : pour le plaisir de s’asseoir au pupitre d’un Cavaillé Coll, et pour servir la cause des Amis des Orgues. Elle n’a pas les humeurs des stars, elle n’en a pas non plus les exigences.
CD “Orlos, Clarines y otros Nazardos”
Apustua Loreto Aramendik irabazi zuen, joko zehatz eta fluidoarekin konbentzitzen dakigun musikari bikaina, hainbat lanetako klimaren arabera. Soinu nahasketarik gabeko dosi asko entzuten gaitu.
Antzinako instrumentu hauek Loreto Aramendiren behatz adituen azpian ustekabeko baliabideak azaltzen dira.
Gutxikeriaz deskubritzeko album bat eta hau, entzungailuekin entzuteak, ez zaitu kalterik utziko!
__ -en Kritika, 2020ko maiatzeko ResMusica -n.
[…] mendeko Alemaniako errepertorioa (Distler) soinu bikainak Aramendiren eskutik. […] organo antzuen eta irudimenezko errendimendua, […] Ikuspegi efektua […]
Aldakortasuna aldi berean ekoizpen honen alderdi erakargarriena da, eta horrek erakusten du espainiar organoek ez dutela musika espainiarra jotzeko soilik.
__ 2020ko maiatzeko Trouw -n
Revista “The Grand Ophicleide” Atlantic City
Loreto Aramendi se lució e hizo lucir al gran Merklin-Schütze (18579 de la catedral, que manejó muy bien, con la monumentalidad trágica, inmensa, y sonoridad gloriosa de la página de Liszt, la singular gravedad de la de Rachmaninov, la riqueza orquestal, efectos sonoros y ritmos de la de Saint-Saëns, o la delicadeza expresiva y línea de la de Fauré, mientras que en la de Tournemire nos llevó desde el encanto de sonoridades medias en determinados registros, a unos ‘tutti’ majestuosos, con pasajes de virtuosismo, con medida dosis de pasión y gran brillantez final. Sobre la base de un ejecución segurísima en manuales y pedalero, con técnica precisa, y en interpretaciones serias, fundamentadas, con su articulación, fraseo, matices, dinámica, tiempos y demás; y con la registración oportuna. Excelente organista, Loreto Aramendi.
La Opinion – Murcia 2017
Eine Kathedrale der-Klänge Loreto Aramendi brilliert an der Mühleisen-Orgel in der Stiftskirche STUTTGART. Internationale Orgel- -virtuosen zeigen in der Stiftskirche auch in diesem Sommer wie-der ihr Können, doch was die Spanierin Loreto Aramendi. am Freitagabend an Formen und Klängen aus der viermanualigen Mühleisen-Orgel hervorzauberte, war schon außergewöhnlich. Bei der „Batalla Imperial” des spanischen Barockmeisters Juan Cabanilles kamen viele der Zun-genpfeifen mit trompetenartiger Wirkung zum Einsatz: eine festli-che, aber keineswegs pompöse Eröffnung des Konzerts, der mit Dietrich Buxtehudes großer Toc-cata F-Dur eine ganz ändere, mehr spirituelle Klangwirkung folgte. Prinzipale, Gedackt- und Flötenregister verbanden sich übei. dem Ostinato-Bass im Pedal zu fantasievollen Figurationen. In den Orgelbearbeitungen zweier populärer Klavierwerke konnte Loreto Aramendi dann ihre ganze – Virtuosität ausspielen: Sergej Rachmaninows PrAlude cis-Moll meißelte .sie mit dröhnenden Sforzati und wild herabstürzen-den Tonkaskaden in den Kirchen-raum, und bei Camille Saint-Sa-ensf „Dause macabre” kamen die theatralischen Gebärden höchst effektvoll zum Ausdruck. Im zweiten Teil standen zwei Werke französischer Komponis-ten im Mittelpunkt. Jehan Alains „Litanies”, 1937 als drängendes musikalisches Bittgebet des 26-Jährigen entstanden, variieren das Thema in ständiger Wieder= holung. An der Orgel der Pariser Basilika Sainte-Clotilde – wirkte Charles Arnaud Tournemire; des-sen Schüler Maurice Durufig hielt seine -193C ‘€-iitSt-ajfd-etIW-tSor improvisation,über „Victimae pa-schäl laudes” in Noten fest. Lore to Aramendi interpretierte sie mit überwältigender Meistets>chaft.
VON DIETHOLF ZERWECK – https://www.stuttgarter-zeitung.de
STUTTGART. International organ-virtuosos show their skills again this summer, but the Spaniard Loreto Aramendi. On Friday evening with forms and sounds from the Viermanual Mühleisen organ, was already extraordinary. In the “Batalla Imperial” by the Spanish baroque master Juan Cabanilles, many of the whistles with trumpet-like effect were used: a festive but not pompous opening of the concerto, which changed completely with Dietrich Buxtehude’s great Toccata F major, In the organ editions of two popular piano works, Loreto Aramendi was able to play out all her virtuosity: Sergei Rachmaninov’s Prelude cis minor chiselled the soprano chorus With drunken Sforzati and wildly dashing cascades into the church room, and the theatrical gestures were most effectively expressed by Camille Saint-Saens “Danse macabre”. The second part focused on two works by French composers. Jehan Alain’s “Litanies”, which emerged as an urgent musical prayer of the 26-year-old, varied the theme in constant repetition, and Charles Arnaud Tournemire, the student of Maurice Duruflé, 1930 Improvisation, on “Victimae paschälie laudes” in notes. Loreto Aramendi interpreted them with overwhelming force.
VON DIETHOLF ZERWECK – https://www.stuttgarter-zeitung.de
Samedi soir, le concert donné par l’organiste catalane Loreto Aramendi, sur le grand orgue Cavaillé-Coll de l’abbatiale a attiré une belle affluence au bord de l’Adour. Un public qui n’a pas été déçu. Peut-être d’abord un peu effrayé par la programmation de la fantaisie et fugue sur le choral « Ad nos, ad salutarem undam » de Franz Liszt, d’une durée de 30 minutes, il a été, non seulement soulagé, mais plus encore ravi par l’audition de cette œuvre exceptionnelle, sinon même frustré de constater combien ce temps d’extase avait été aussi bref. Ce plaisir fut aussi intense durant tout le concert, à l’écoute des « Funérailles », de Liszt également, dans la transcription de Louis Robillard, du standard « Danse macabre » de Camille Saint-Saëns, ou encore du choral et improvisation sur « Victimae pascali » de Charles Tournemire. Un véritable enchantement pour les oreilles et l’esprit, offert par une organiste particulièrement habile à mettre en œuvre toutes les nuances des jeux du grand orgue saint-sevérin.
Sud Ouest – Pascale Guérive
